البلد الامین و الدرع الحصین (کتاب)

اَلْبَلَدُ الأمین وَ الدَّرْعُ الحَصین مِنَ الْأدْعیَة وَ الْأعْمالِ وَ الأوْراد وَ الأذْکار تألیف شیخ ابراهیم بن علی عاملی کفعمی (متوفای ۹۰۵ق) صاحب کتاب مصباح کفعمی. این کتاب از کتب مشهور و معتبر دعا و آداب دینی و عبادی است که از زمان تالیف همواره محل توجه بوده است. کفعمی کتاب البلد الأمین را مدت‌ها قبل از مصباح تألیف کرده است. این کتاب تمام مطالب مصباح و اضافاتی دیگر را دربردارد.

درباره مؤلف

شیخ تقی الدین ابراهیم، فرزند زین الدین علی حارثی لویزی جبعی، معروف به کفعمی از علمای قرن دهم هجری قمری، در سال ۸۴۰ق در کفعم از روستاهای جبل عامل در لبنان متولد شد. پدرش از بزرگان فقها و مردی با تقوا بود. کفعمی، محدث، ادیب و شاعر و از بزرگان شیعه بود که در نهایت فصاحت و بلاغت در علوم گوناگون، تبحر کافی داشت و تالیفات بسیار زیادی از او به جا مانده است.

محتوای کتاب

مؤلف در ابتدای کتاب، مقدمه‌ای آورده و در آن آدابی مانند آداب نماز، کفن و دفن میت و... آورده و سپس آداب نمازهای یومیه و تعقیبات نماز را بر شمرده است.
ادعیه اوقات مختصه و ادعیه ایام هفته، عنوان‌های بعدی کتاب است. کفعمی در این قسمت برای هر روز از ایام هفته چندین دعا و حِرز آورده است.
پس از ایام هفته، شروع به ذکر اعمال و ادعیه ماه‌های سال کرده و ابتدای آن را ماه رجب قرار داده است.
کفعمی، زیارات متعددی برای پیامبر(ص) ذکر کرده و زیارات ایام مخصوصه را با آداب آن مانند غسل زیارت و... آورده است.
در پایان نیز مناجات‌های ائمه و ادعیۀ وارده در مناسبت‌های گوناگون مانند دعای کمیل، جوشن کبیر، جوشن صغیر، فرج، توسل و... را ذکر نموده است.
حسن ختام کتاب البلد الامین دعای «الأسماء الحسنی»، مروی از پیامبر(ص) و دعای تهلیل قرآن است.

ترتیب مطالب

ترجمه کتاب

کتاب البلد الأمین یک بار توسط سید محمد باقر زواری اصفهانی و یک بار توسط ملا محمد حسین بن شاه محمد ترجمه شده است. البته چون هر دو ترجمه در عهد صفویه بوده بعضی از صاحبان تراجم احتمال داده‌اند که هر دو ترجمه یکی باشد و اشتباها به دو نفر نسبت داده شده باشد.

ویژگی‌ها و اعتبار

از امتیازات این کتاب این است که لغات و عبارات مختلف ادعیه و زیارات را آورده و آنگاه فواید و نکات زیادی راجع به آن مطرح کرده است. کتاب «البلدالامین» یکی از منابع کتاب بحارالانوار علامه مجلسی و تمام کتب ادعیه دیگر از جمله مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی است.

چاپ

در یکی از چاپ‌ها، تنها یک مقدمه در شرح احوالات مؤلف و فهرست مطالب کتاب در پایان آن آمده است. هیچ گونه تعلیقه و پاورقی نیز در کتاب دیده نمی‌شود. سال انتشار و نام انتشارات نیز در نسخه موجود ذکر نشده و تنها در پایان مقدمه کتاب آمده: «کَتَبَه أحمد النّجفی الزّنجانی ۱۳۸۲ق»‌
بهترین چاپ کتاب، به اهتمام مکتبة الصدوق، توسط علی اکبر غفاری در سال ۱۳۸۳ق است.

یکی از پژوهشگران معاصر، چاپ اعلمی در لبنان را دستکاری‌شده و دارای تحریف می‌داند که بخش صحیفه سجادیه را به کلی از چاپ خود برداشته‌اند.

پانویس

منابع

• تهرانی، آقابزرگ، الذریعة، بیروت، دارالاضواء.
• کفعمی، ابراهیم بن علی، البلد الامین، بیروت، مؤسسة الأعلمی، ۱۴۰۳ ق.
• جهانبخش، جویا، تحریف البلد الامین، گزارش میراث، فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۷ - شماره ۱۹ و ۲۰.

پیوند به بیرون

• مطالعه کتاب .